Wanneer we over klimaat spreken, zeggen we als snel: het is zo koud, en dat terwijl de aarde opwarmt. Maar het klimaat en het weer betekenen niet hetzelfde. Want het weer verandert van dag tot dag, waarbij warmere en koudere periodes elkaar afwisselen.
Het klimaat is een waarneming over dertig jaar. Het is een verzameling van weersomstandigheden die op een bepaalde plek tijdens een bepaalde periode plaatsvinden. Zo heeft Vlaanderen een gematigd zeeklimaat en Spanje een Middellandse Zeeklimaat.
Daarom mogen we klimaat en weer nooit vergelijken. Zo kan het op een moment veel regenen, maar over een lange periode kan het aantal regendagen wel afnemen.
Witte winters
We genieten regelmatig nog van een vers pak sneeuw. Toch neemt het aantal koude dagen af: zo kwamen koudegolven in de jaren tachtig nog elke zes jaar voor. Nu is dat nog ongeveer elke twaalf jaar. En daarom is de Elfstedentocht gedoemd om te verdwijnen.
Natte lente
Maartse buien en aprilse grillen. Het spreekwoord zegt het zelf, natte lentes horen bij ons gematigd zeeklimaat. De warme, zelfs hete, meimaanden van de voorbije jaren zijn dus eigenlijk abnormaal. Toch komen ze steeds vaker voor.
Even terug naar het weer. Als je de nieuwsberichten vergelijkt met enkele jaren geleden, merk je meteen dat het aantal meldingen over bosbranden, extreme hittegolven, overstromingen … enorm is toegenomen.
Maar hoe kan het klimaat, dat toch over een lange termijn loopt, zo’n invloed hebben op ons weer? Dat is moeilijk uit te leggen in een paar woorden, want het weer hangt af van verschillende factoren. Al blijkt uit onderzoek dat klimaatverandering, en dus de opwarming van de aarde, wel een grote rol speelt.
Zo warmen de polen sneller op dan de evenaarsgebieden. Omdat het verschil in temperatuur kleiner wordt, vergroot wereldwijd de kans op ongewone weersomstandigheden.
Extreem droog
Het bekendste gevolg van de klimaatopwarming zijn de hittegolven. Die veroorzaken droogte waardoor er tekorten zijn aan drinkwater en water voor de landbouw. En omdat de grond en de vegetatie zo droog zijn, vergroot ook het risico op bosbranden.
Extreem nat
Met warm weer verdampt het (grond)water veel sneller. Dat vocht in de atmosfeer kan dan weer zware neerslag veroorzaken. Denk aan tropische regenbuien, maar dan in Vlaanderen. Omdat we zoveel verharden, kan het water niet in de grond trekken. Resultaat: overstromingen.
Je herinnert je vast nog de grote overstroming in Wallonië twee zomers geleden. Het menselijk leed was, en is tot op vandaag, enorm groot. De verwoestingen hallucinant. Dit bewijst dat ook België de negatieve gevolgen van de klimaatveranderingen voelt.
In het vakantieparadijs Spanje werden in april dit jaar alle hitterecords verbroken, met als gevolg dat fruit- en groenteoogsten mislukken. Zelfs de olijfbomen moeten water krijgen om te overleven. Ver-van-mijn-bedshow? Niet als je weet dat deze producten ook bij ons in de supermarkten liggen.
Dit zijn maar twee voorbeelden, maar ze tonen wel aan hoe klimaatverandering het weer beïnvloedt.
Is de opwarming van de aarde een natuurlijk fenomeen? Wie of wat is de oorzaak? En kunnen we de veranderingen nog tegenhouden? De antwoorden op deze vragen lees je in het volgende C-magazine.
Bronnen: KlimaatLINK en Global Change Ecology - Universiteit Antwerpen en Scientists For Climate.